Levendige personages creëren doe je zo!

Als ik een boek lees, wil ik meeleven met de personages en hun verhaal. Voor mij kunnen de personages een verhaal maken of breken: platte personages zijn saai, een onduidelijk motief is niet bevredigend, een stereotype personage is al helemaal vervelend, enzovoorts. Het is essentieel dat lezers met ieder personage mee kunnen leven, of het nu gaat om je ‘held’, je ‘boef’ en je ‘bijpersonages’. Denk je eens in: wat maakt het leven nou het leven waard? De mensen om je heen. In verhalen draait het om mensen (ook als je meer van de plot based boeken bent), om hun innerlijke conflicten en conflicten met de buitenwereld, om hun drijfveren, hun angsten, enzovoorts.

Maar hoe je dat nou, een personage tot leven wekken? Als schrijver en schrijfcoach heb ik jarenlange ervaring met het creëren van geloofwaardige personages die het verhaal dragen (nu ben ik ook fan van charachter based plots, maar oké). In dit blog geef ik een aantal geheimen weg die je helpen om van jouw personages echte mensen te maken.

Vormgeven van je personage

Neem de tijd om je personages goed te leren kennen. Bedenk je eerst over wie het verhaal precies gaat en wie de hoofdrollen spelen. Bedenk dan wie belangrijke bijpersonages zijn. Remember: niets in een boek mag je aan toeval overlaten; je personages dienen dus allemaal iets bij te dragen aan je plot. Ga er even voor zitten en werk je personages als volgt uit:

1. Geef ieder personage een achtergrondverhaal: ieder mens wordt gevormd door het verleden, opvoeding, psychologische kenmerken en aangeleerde coping. Klinkt heel ingewikkeld (is het ook wel een beetje), maar denk gewoon even aan jezelf en je eigen verleden. Wat heeft jou gemaakt tot wie je nu bent en hoe je nu denkt en doet? Er komen vast een aantal dingen bij je op. Zo werkt het ook voor jouw personages.
2. Persoonlijke trekjes en gewoontes: iedereen heeft zijn eigen manier van doen. Wat doet je personage als hij nerveus is? Wat vind je personage  belangrijk in het leven? Is je personage verzorgd of juist niet? Is het een troep in huis? Hoe doet je personage als hij te maken krijgt met conflict? Denk eens na over al dat soort vragen en bedenk het antwoord vanuit je personage.
3. Imperfectie is key: niemand is perfect, dus jouw hoofdpersoon ook niet. Of je hoofdpersoon nu een ware held is of niet, iedereen worstelt met zichzelf en de wereld. Door dit te doen, is hoofdpersoon voor nagenoeg iedere lezer herkenbaar en dát is zeer belangrijk. Dat is dan ook gelijk wat het zo moeilijk maakt: je hoofdpersoon moet zowel uniek als universeel zijn, zodat mensen zich herkennen. Dat universele bereik je door angsten, conflicten, en fouten toe te voegen aan je personages.

Mini oefening:

Neem een interview af: ga zitten met pen en papier of je laptop en begin bij je hoofdpersoon. Stel je hoofdpersoon belangrijke vragen, en geef antwoord vanuit het perspectief van je personage. Begin met standaardvragen zoals leeftijd, woonplaats, familie, werk, etc. Vraag dan eens naar belangrijke gebeurtenissen uit het verleden van je personage. Vraag naar normen en waarden. Als je al een stuk van je plot weet, kun je je personages vragen wat ze voelen bij het conflict van je verhaal. Probeer je zo goed mogelijk te leren kennen.

Essentiële elementen

Wanneer je bezig bent met het creëren van je personages, zijn er een aantal elementen die van groot belang zijn:

1. Herkenbaar doch uniek: daar hebben we het al even over gehad. Je personages zijn uniek, net als jij en ik. Door ze te laten worstelen met zichzelf en de wereld om hen heen (in relatie tot het conflict), worden ze herkenbaar en dus universeel. En dat wil je, want zo bereik je de meeste lezers.
2. Authentiek: vermijd stereotypen als de pest en zorg ervoor dat ieder personage authentiek is. Daarmee bedoel ik: geef ze een eigen wereldvisie, en eigen motieven en drijfveren.
3. Innerlijke strijd: iedereen heeft innerlijke conflicten die bestaan naast externe conflicten. Neem dat mee in het vormgeven van je personage, want zo kun je dilemma’s creëren die de spanning van je boek verhogen.
4. Relaties met anderen: geen mens heeft geen enkele relatie met een ander mens, al is het er maar één. Denk na over hoe je personages zich tot elkaar verhouden en tot anderen. Hebben ze vrienden, vijanden, familie?
5. Character development: eigenlijk zou deze tip bovenaan moeten staan. Personages die niet groeien, zijn saai. Je personage moet iets meenemen uit het verhaal; hoe verander hij door wat hij meemaakt? Dit geldt overigens ook voor je ‘boef’ 😉
6. Character regression: ja ja, deze hoort er ook in! Soms heeft een (hoofd)personage al op de helft van het verhaal iets belangrijks geleerd. Super! Maar, het kan heel interessant zijn om te spelen met een terugval in plaats van een positieve ontwikkeling.

Hoe word je personage een mens?

Je personages moeten gaan leven voor je lezers. Hoe doe je dat?

1. Emoties: iedereen voelt, dus jouw personages ook. Beschrijf dus niet alleen WAT er gebeurt, maar ook HOE dat je personages beïnvloedt.
2. Keuzes: een sterk personage neemt beslissingen. Sterker nog, in een krachtige plot MOET je personage wel een keuze maken!
3. Innerlijke strijd en ontwikkeling: we benoemen het nog maar een keertje 😉
4. Thema’s: als je boek eenmaal een thema kent (bijvoorbeeld rouw, depressie, verslaving, eeuwige liefde, vriendschap, etc.), laat je personages dit dan belichamen. Dit kun je heel subtiel doen of heel expliciet, aan jou de keuze.

Roep hulp in van ChatGPT

Say what!? Ja, ik ben up-to-date en fan van ChatGPT. Bespaar jezelf een hoop tijd en laat AI je helpen je personages vorm te geven.
Hoe je dat doet? Niet zo moeilijk:

1. Geef ChatGPT een duidelijk beeld van de plot en hoeveel personages er zijn, wie de hoofdpersonen zijn en wie de bijpersonages zijn.
2. Vraag ChatGPT nu om de personages realistisch uit te werken en neem de tips die je in dit blog hebt gelezen erbij in acht.
3. Neem wat ChatGPT zegt mee in het vormgeven van je personages; laat het inspiratie / een opstapje zijn.

Nu heb je bijna alle tools die je helpen om een personage vorm te geven. Veel succes ermee! Loop je vast? Schroom niet om vragen te stellen via @avsschrijft op Instagram of via info@avsschrijft.nl